شوره سر یا سبوره با پوستهریزی پوست سر مشخص میشود که همراه با خارش و گاهی اوقات همراه با قرمزی و دلمه است. پوسته سفید رنگ در لابهلای موها که گاهی روی شانهها ریخته و از نظر زیبایی و اجتماعی ناخوشایند است. شوره سر نوع خفیف درماتیت سبوروئیک است. درماتیت سبوروئیک یا درماتیت شورهای به ضایعات قرمز و پوستهدار پوست که با تولید سبوره (پوستههای چرب یا خشک سفید رنگ) و خارش همراه است، گفته میشود. البته بهتر است بدانیم که این بیماری مسری نیست.
شوره سر چگونه به وجود میآید؟
در پوست سر بهطور طبیعی بر اثر لایهلایه شدن طبقه شاخی آن، لایههای شاخی قدیمی را ازدستداده و لایههای جدید جایگزین میشوند. در حالت عادی این سلولها ظرف ۳۰ – ۲۰ روز مراحل رشد خود را طیکرده و از سطح پوست به صورت سلولهای مرده به بیرون ریخته میشوند. درصورتیکه این روند به شکل غیرعادی تسریع شود، تعداد سلولهای مرده افزایش یافته و همراه با چربی و ترشحات دیگر پوست «شوره سر» را تشکیل میدهند. شوره سر به حدی شایع است که برخی متخصصان آن را امری طبیعی میدانند. پس شوره سر در اثر جدا شدن سلولهای خارجی پوست سر به وجود میآید و باید نسبت به درمان عارضه شوره سر اقدام کرد.
چه عواملی در بروز شوره سر دخیل هستند؟
– یکی از عوامل مؤثر در بروز شوره سر مشکلات گوارشی مثل چاقی زیاد، یبوست و عدم هضم غذا است.
– عدم داشتن تغذیه صحیح و کمبودهای تغذیهای (کمبود ویتامینها و…) از دیگر عوامل مؤثر در بروز شوره سر است.
– خستگیهای بیشازحد روزانه
– کمبود خواب
– استرسهای روحی و اختلالات عاطفی
– عامل ارثی
– اختلالات هورمونی (بهخصوص آندروژنها)
– هوای سرد و خشک
– واکنشهای آلرژیک
– گرمای بیش از اندازه
– استفاده از کلاههای تنگ و چسبان
– پوست چرب، تعریق زیاد نیز در بروز شوره سر مؤثر است.
– مصرف بیرویه مواد آرایشی مو و عدم رعایت نظافت مو (شامپو نزدن مرتب یا استفاده از شامپوی نامناسب، عدم شستوشوی کافی سر متعاقب استفاده از شامپو و یا باقی ماندن بقایای صابون در پوست سر) نیز از عوامل دیگر مؤثر در بروز شوره سر است.
– آسیبهایی که به پوست سر وارد میشود مثل سشوار زدن و فر مو بیش ازحد، بابلیس، رنگ کردن و مش زدن مکرر مو.
– از عوامل دیگر مؤثر در بروز شوره سر مصرف برخی داروها مثل سایمتیدین، کلرپرومازین و داروهای ضد فشارخون بالا است.
– همچنین شوره ممکن است علت میکرو ارگانیسمی و نیز قارچی داشته باشد، قارچی به نام مالاسزیا فورفور موجب ایجاد شوره سر میشود.
انواع شوره سر
شوره سر به دو حالت دیده میشود:
۱. شوره سر خشک: در این حالت پوستهها به سر نچسبیده و بهصورت پوستههای نازک با ظاهر پودری روی سر، شانهها و اطراف گردن دیده میشوند و ظاهر بسیار زشت و زنندهای به وجود میآورند. این نوع شوره بسیار شایع بوده بهطوری که برخی از متخصصین وجود آن را طبیعی تلقی میکنند.
۲. شوره چرب: در این نوع شوره، پوستهها بزرگتر و چرب بوده و به هم چسبیده و نمیریزند بلکه یک حالت متراکم و چسبنده در پوست سر به وجود میآورند که شخص را بسیار ناراحت میکند. اغلب اوقات این نوع شوره سر با خارش و گاهی بوی ناخوشایند همراه است.
پیشگیری از بروز شوره سر
نمیتوان از شوره سر پیشگیری قطعی به عمل آورد. اما برای به حداقل رساندن شدت یا دفعات شعلهور شدن بیماری شوره سر میتوانیم از روشهای زیر استفاده کنیم.
۱. اگر پوست سر خارش زیادی داشت، هرگز آن را با ناخن نخارانید چراکه این کار ممکن است باعث ایجاد عفونت گردد؛ در عوض از نوک انگشتان برای این کار استفاده کنید.
۲. روزهایی که هوا خیلی سرد، بادی و یا آفتابی شدید است، اگر میخواهید برای مدتزمان طولانی در فضای آزاد باقی بمانید، کلاه نرم و راحتی به سر بگذارید.
۳. در محلی که هستید از یک مرطوبکننده هوا استفاده کنید تا هوا مرطوب شود.
۴. مصرف رنگ مو و محصولات حالت دنده مو که در آنها الکل بهکار رفته است را محدود کنید چرا که مصرف الکل سبب خشک شدن موها میشود.
۵. بهاندازه کافی از ویتامینها بهخصوص گروه B در رژیم غذایی خود استفاده کنید. این ویتامین از بروز شوره سر جلوگیری میکند.
۶. برس زدن مرتب موها در درمان شوره سر اهمیت زیادی دارد زیرا سبب میشود که جریان خون سریعتر شود و سلولها تغذیه شوند. هر شب پیش از رفتن به رختخواب با یک برس مویی، موهای خود را از جهات مختلف برس بزنید، به طوری که در حدود صد بار برس روی سرتان حرکت کند و در تمام نقاط خون را به جریان بیندازد. شانه کردن مرتب موها بهویژه در هوای آزاد و تمیز تأثیر بسیاری در درمان شوره سر دارد. زیرا این کار موجب افزایش جریان خون و سلولهای بافت پوست سر میشود. همچنین میتوانید برای افزایش گردش خون در سر، پوست آن را با نوک انگشتان خود بهصورت دایرهای ماساژ دهید.
۷. رعایت رژیم غذایی: درصورتی که شوره سر در اثر بدغذایی باشد رژیم غذایی مناسب برای آن توصیه میشود. پرهیز از خوردن چربیهای حیوانی، پرهیز از زیادهروی در مصرف شیرینیها، شکلات، آجیل، غذاهای سرخشده و پر ادویه و غذاهایی که روی آنها فرایندهایی انجام گرفته مثل انواع کنسروها و قهوه غلیظ سلامت را به موها بازمیگرداند. خوردن سبزیها و میوهها و مواد پروتئین دار به مقدار فراوان برای درمان شوره سر توصیه میشود. غذاهایی که ویتامینهای A، E، B و پروتئین به حد کافی دارند، از شوره سر جلوگیری میکنند.